RAU ĐAY

Rau đay là gì?

Rau đay còn gọi là Đay quả dài, có tên khoa học. Tên khoa học là Corchorus olitorius, họ đay Tiliaceae.

Đây là cây thân thảo cao 1-2m, màu đỏ, ít phân nhánh.

Lá hình trái xoan nhọn tù hay tròn ở gốc, có răng, dài 5-9cm, có 3-4 gân gốc.

Hoa vàng, ở nách lá, xếp 3 cáo trên một cuống chung ngắn, cuống hoa ngắn.

Quả hình trụ, chiều dài 5cm, nhẵn, có 10 đường lồi. Hạt hình quả lê, bề ngang có hình 5 cạnh.

Loại rau này được trồng khắp châu Á, châu Phi, Châu Mỹ. Ở Việt Nam, cây thường được trồng trong các vườn nhà. Rau đay sinh trưởng nhanh, chỉ sau một tháng đã có thế lấy lá non mềm, hơi có chất nhầy. Cũng như ngọn non, dùng làm rau ăn sống trộn dầu giấm, luộc hay nấu vanh. Thường dùng phối hợp rau mồng tơi nấu canh cua đồng, ăn ngọt miệng lại vừa mát ruột.

Công dụng của rau đay

Nhuận tràng

Hàm lượng nước trong rau này rất nhiều, tiêu hóa rau giúp phân mềm hơn. Kết hợp chất nhầy trong lá giúp trơn nhuận đại tràng, phân di chuyển dễ dàng. Chính vì vậy, ăn rau nhiều sẽ giúp lợi tiêu hóa, nhuận tràng và giải nhiệt trong ngày hè nắng nóng.

Đau xương khớp

Rau rất giàu hàm lượng canxi, giúp ngừa gãy xương, tăng chất lượng xương. Chiết xuất từ rau chứa các chất chống oxy hóa. Các chất này được báo cáo có khả năng biệt hóa các nguyên bào xương, ức chế tế bào hủy xương. Do đó dùng rau đay thường xuyên giúp giảm đau nhức xương khớp.

Ngăn ngừa thiếu máu, cải thiện thị lực

Rau đay chứa nhiều beta caroten, sắt, canxi và các vitamin A,C,E. Các vitamin E hoạt động như chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ mắt bởi các tác nhân bên ngoài. Thúc đẩy tuần hoàn máu và hỗ trợ cải thiện giảm thị lực. Beta caroten là tiền chất của vitamin A dọn dẹp các gốc oxy hóa, bảo vệ da và mắt. Các chất khoáng sắt, canxi giúp tạo hồng cầu, tham gia hoạt động thần kinh cơ, phát triển răng và xương. Dùng rau giúp cải thiện thị lực, sự thèm ăn và bổ sung chất tạo hồng cầu, giảm tình trạng thiếu máu.

Ray đay hỗ trợ giảm cân

Loại rau này chứa nhiều vitamin C. Giúp tăng quá trình trao đổi chất, tăng đốt cháy chất béo, hạn chế tụ mỡ thừa. Nếu kết hợp dùng rau và vận động giúp giảm cân nhanh chóng. Đồng thời, Canxi trong rau cũng giúp quá trình phân hủy chất béo nhanh hơn. Theo TS Võ Văn Chi, Rau đay chứa 78,3% nước, protein 5.3%, lipid 0.8%, cellulose 2.5%. Dẫn xuất không protein 10.6%, khoáng chất toàn phần 2.5%. Cũng có tài liệu cho biết trong 51g rau có tới 2.9g protein, 4.6g gluxit và 25 calo. Rau cung cấp ít năng lượng, bổ sung nước và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Do vậy sử dụng rau đay hàng ngày là một lựa chọn hoàn hảo cho giảm cân an toàn.

Lợi sữa

Do chứa nhiều chất khoáng vi lượng và các vitamin A,E tăng khả năng tạo nguồn sữa mẹ sau sinh. Rau đay là một loại rau lợi sữa, nên người ta dùng cho phụ nữ sinh đẻ ăn trong tuần đầu sau khi sinh, mỗi bữa ăn 150-200gr. Sau đó mỗi tuần ăn 2 lần, với lượng 200-250gr thì sự tăng tiết sữa sẽ được duy trì, sữa có hàm lượng chất béo cao hơn bình thường. Phụ nữ ít sữa, người già bị táo bón nên ăn canh rau này hàng ngày.

Tác dụng của rau đay theo y học cổ truyền

Toàn cây vị đắng, tính lạnh, có độc. Tác dụng kháng viêm, cầm máu, giải nhiệt mùa hè, hoạt trường, lợi sữa, sinh tân dịch, khỏi táo bón. Làm dễ đẻ và mát máu an thai. Thường được chỉ định dùng để phòng đột quỵ vì sốt nóng, chữa táo bón, đái buốt. Làm lợi sữa, trị lỵ, chữa khái huyết, nôn ra máu, các bệnh về phổi, cũng dùng trị ngộ độc cá.

Hạt của rau này có vị đắng, tính nóng, không độc, có tác dụng bổ tim. Được chỉ định trong trường hợp uốn ván, vô kinh, kinh nguyệt không đều.

Bài thuốc kinh nghiệm từ rau đay

Lỵ mới phát

Dùng 15-30g rau đay tươi sắc đặc uống thì thông đại tiện, khỏi mót rặn.

Khái huyết, nôn ra máu

Lá rau đay, cốt khí củ, long nha thảo, mỗi vị 9g, sắc uống.

Rau đay chữa ngộ độc cá

Lá rau đay tươi 90g sắc uống với đường phèn, uống được càng nhiều càng tốt.

Hen suyễn

Hạt rau đay 12gr, xơ mướp 20gr làm sạch, giã nát, đem sao vàng. Tất cả đem sắc 500nl nước, còn 200ml, dùng trong ngày.

Giải nhiệt

Lá rau đay tươi 200gr, rau mồng tơi 200gr, cua đồng, thêm gia vị, nấu canh. Dùng trong bữa ăn lúc còn nóng.

Phù thũng, cổ trướng

Hạt rau đay 15-20gr đem sắc uống trong ngày

Hoặc cây rau đay, trần bì mỗi thứ 12gr, vỏ rễ dâu 24gr, 3 lát gừng tươi mỏng. Hạt rau đay sao thơm. Vỏ rễ dâu tẩm mật sao thơm. Đem toàn bộ dược liệu đã qua sơ chế sắc uống trong ngày. Uống thuốc khi thuốc còn đủ ấm.

Rắn cắn

Dùng 1 nắm lá rau, dây kim cang, ngọn chuối tiêu. Tất cả đem rửa sạch, giã nát, vắt nước cốt, phần bã dùng đắp lên vết thương. Lưu ý: trước khi áp dụng nên dùng dây vải cố định phần trên vết cắn để máu độc ngăn không lưu thông trong cơ thể.

Lưu ý khi dùng rau đay

Người hay tiêu chảy, lạnh bụng không nên dùng nhiều. Khi rửa rau , bạn hạn chế rửa quá kĩ làm mất chất nhầy từ rau.

Rau đay nên lựa chọn ưu tiên trong các bữa ăn hàng ngày vì dinh dưỡng và tác dụng của nó đối với sức khỏe. Rau cung cấp các vitamin, chất khoáng,…giúp cơ thể giải nhiệt, nhuận tràng, ngừa thiếu máu, hỗ trợ phát triển xương và bảo vệ mắt. Tuy nhiên khi dùng rau trong các bài thuốc kinh nghiệm, cần tham vấn ý kiến bác sĩ điều trị. Hi vọng bài viết mang lại thông tin bổ ích cho bạn đọc.